Çiriş Yemeği Nedir? Kayseri Mutfağının Bahar Hazinesi: Çiriş Otu Yemeği Tarifi ve Faydaları

BEĞENDİM

ABONE OL

News

0

Çiriş Yemeği: Dağların Şifalı Lezzeti

Çiriş Otu, yabani olarak yetişen, dış görünüşü pırasaya benzeyen ve yörede “yabani pırasa” olarak da adlandırılan bir bitkidir. Bahar aylarında, özellikle dağlık ve yüksek rakımlı bölgelerde bolca bulunur. Gövdesi ve beyaz kısmı yemeğin ana malzemesidir.

Çiriş Yemeği ise, bu temizlenmiş ve doğranmış çiriş otunun, genellikle bulgur veya pirinç, bazen de kıyma ve nohut eklenerek salçalı, sulu bir tencere yemeği olarak hazırlanmasıdır.

Bu yemeği özel kılan temel özellikler şunlardır:

• Benzersiz Aroma: Çiriş otunun pırasa ile soğanı andıran, ancak onlardan daha hafif ve kendine has, hafif tatlımsı bir aroması vardır.
• Sağlık Kaynağı: Yüksek oranda C vitamini, lif ve mineraller içerdiği bilinir. Geleneksel olarak bağışıklık sistemini güçlendirmek ve sindirimi kolaylaştırmak için tüketilir.
• Mevsimsellik: Sadece bahar aylarında taze olarak bulunabildiği için, Kayseri ve çevresinde taze çiriş çıktığında mutlaka sofralara taşınır.

Sıfırdan Ev Yapımı Gerçek Kayseri Çiriş Yemeği Tarifi

Bu tarif, çiriş otunun kendine has lezzetini en iyi şekilde ortaya çıkaracak geleneksel Kayseri usulü, kıymalı-bulgurlu versiyonudur.

Gerekli Malzemeler

• 1 kg taze Çiriş Otu
• 200 gram orta yağlı dana kıyması (isteğe bağlı)
• 1 adet orta boy kuru soğan (yemeklik doğranmış)
• 1 yemek kaşığı domates salçası (isteğe bağlı biber salçası ile karıştırılabilir)
• Yarım su bardağı ince bulgur (Pirinç de kullanılabilir)
• Yarım çay bardağı sıvı yağ veya tereyağı
• 1 tatlı kaşığı tuz
• Yarım çay kaşığı karabiber, pul biber
• Yeteri kadar sıcak su

Servis İçin:

• Sarımsaklı yoğurt
• Tereyağında kızdırılmış nane (isteğe bağlı)

Adım Adım Yapılışı

1. Adım: Çirişin Temizlenmesi ve Doğranması (En Önemli Kısım)

1. Çiriş otunun kök kısımları ile en dıştaki sert kabukları soyulup atılır. Sadece beyaz gövde ve taze yeşil yaprak kısımları kullanılır.
2. Çirişi bol suda, kum ve çamurdan arınana kadar iyice yıkayın.
3. Temizlenen çirişi, pırasa doğrar gibi yaklaşık 1-2 cm uzunluğunda doğrayın.

2. Adım: Ön Pişirme (Acılığını Almak)

1. Doğradığınız çirişleri bir tencereye alın ve üzerini geçecek kadar su ekleyin.
2. Çirişler yumuşayana kadar (yaklaşık 10-15 dakika) haşlayın.
3. Haşlanan çirişleri süzün ve bir kenarda bekletin. Bu işlem, çirişin olası acı tadını büyük ölçüde alacaktır.

3. Adım: Yemeğin Hazırlanması

1. Geniş bir tencerede sıvı yağı veya tereyağını ısıtın. Doğradığınız kuru soğanları pembeleşinceye kadar kavurun.
2. Kıymayı (kullanıyorsanız) ekleyin ve rengi dönene kadar kavurun.
3. Salçayı ekleyip kokusu çıkana kadar kavurmaya devam edin.
4. Önceden haşlayıp süzdüğünüz çirişleri tencereye ekleyin ve 1-2 dakika daha karıştırın.
5. Yıkayıp süzdüğünüz ince bulguru tencereye ekleyin.
6. Tuz ve baharatları ekledikten sonra yemeğin üzerini 1-2 parmak geçecek kadar sıcak su ekleyin.

4. Adım: Pişirme ve Servis

1. Yemek kaynamaya başlayınca ateşi kısın, tencerenin kapağını kapatın.
2. Bulgurlar şişip yumuşayana kadar, yaklaşık 20-25 dakika pişirin.
3. Pişen yemeği ocaktan alın ve 10 dakika kadar dinlendirin.
4. Çiriş Yemeği sıcak servis edilir. Geleneksel Kayseri usulünde, üzerine sarımsaklı yoğurt eklenerek veya isteğe bağlı olarak tereyağında kızdırılmış naneli sos gezdirilerek servis yapılır.

Bu geleneksel Kayseri lezzeti, baharın tazeliğini ve doğallığını sofranıza taşıyacaktır. Afiyet olsun!

Çiriş Otu nedir? Çiriş Otu, yabani olarak yetişen, dış görünüşü pırasaya benzeyen ve yörede “yabani pırasa” olarak da adlandırılan, yenilebilir bir bitkidir.

Çiriş Yemeği hangi yöreye aittir? Çiriş Yemeği, Kayseri ve çevresindeki yüksek rakımlı bölgelerin mutfaklarında sıklıkla yapılan, geleneksel bir yöresel yemektir.

Çiriş hangi mevsimde toplanır? Çiriş, özellikle kışın sonunda ve baharın başında (Mart-Nisan) dağlarda kar kalktıktan sonra taze olarak toplanır. Mevsimsel bir lezzettir.

Çiriş Yemeği nasıl bir tattadır? Tadı pırasa ile soğanı andırır ancak daha hafiftir. Doğru haşlandığında hoş ve hafif tatlımsı bir aroması olur.

Çiriş neden önceden haşlanır? Çirişin kök ve gövde kısımları hafif acı bir tat içerebilir. Ön haşlama, bu acı tadın giderilmesini ve otun yumuşamasını sağlar.

Çiriş Yemeğine kıyma konulması şart mıdır? Hayır, şart değildir. Çiriş Yemeği; kıymalı, sadece bulgurlu, nohutlu ya da tamamen zeytinyağlı olarak (Ege/Akdeniz usulü) farklı şekillerde yapılabilir.

Çirişin bilinen sağlık faydaları nelerdir? Geleneksel olarak bağışıklık sistemini güçlendirdiğine, sindirimi kolaylaştırdığına, idrar söktürücü olduğuna ve iyi bir C vitamini ve lif kaynağı olduğuna inanılır.

Çiriş Yemeği’nin yanına ne gider? En klasik eşlikçisi sarımsaklı yoğurttur. Ayrıca tereyağında kızdırılmış pul biberli veya naneli sos da çok yakışır.

Çiriş saklanabilir mi? Evet, taze çirişleri temizleyip doğradıktan sonra haşlayarak veya çiğ olarak derin dondurucuda saklayabilirsiniz. Kuru hâli de bazı yörelerde kışın yemek yapmak için kullanılır.

Çiriş ve pırasa arasındaki fark nedir? Çiriş doğada yabani olarak yetişir ve pırasadan daha ince yapılıdır, aroması daha hafiftir ve mevsimselliği çok daha belirgindir. Pırasa ise kültürü yapılan bir sebzedir.

Çiriş Yemeği sulu mu olmalıdır? Evet, Çiriş Yemeği; bulgur veya pirincin şişeceği kadar sulu, ancak sebze ve kıymanın tadını kaybetmeyeceği koyu kıvamlı bir tencere yemeği olmalıdır.

Yemekte bulgur yerine pirinç kullanılır mı? Evet, yöresel farklılıklara göre Çiriş Yemeği bazen bulgur yerine pirinçle, bazen de nohut ilavesiyle zenginleştirilerek yapılabilir.

Çiriş Yemeği nasıl servis edilir? Genellikle sıcak olarak, üzerine yoğurt döküldükten hemen sonra servis edilir. Soğuk tüketimi yaygın değildir.

Çirişin sapları mı, yaprakları mı daha lezzetlidir? Beyaz ve etli olan sap (gövde) kısmı daha lezzetlidir ve yemeğin büyük bir kısmını oluşturur. Taze ve genç yaprak kısımları da yemeğe tat ve renk katmak için kullanılır.

Çiriş temizlenirken nelere dikkat edilmelidir? Dış kabukları ve kök kısmı tamamen soyulmalı ve kum, çamur gibi yabancı maddelerden arınması için bol suda defalarca yıkanmalıdır.

Yazar Okan Korkmaz

Tarafsız Gazeteci